Sử dụng và đặc điểm Antonov An-2

An-2 tư nhân tại Triển lãm hàng không Miramar.

An-2 là loại máy bay hai tầng cánh một động cơ lớn nhất từng được chế tạo. Nó được sản xuất với số lượng lớn; tới năm 1960 hơn 5.000 chiếc đã được sản xuất tại Liên bang Xô viết. Từ năm 1960, đa số An-2 được sản xuất tại nhà máy WSK của Ba Lan tại Mielec, với hơn 13.000 nghìn chiếc đã được chế tạo trước khi hoạt động này chấm dứt năm 1991. Chế tạo hạn chế từ các chi tiết tồn và chi tiết dành cho bảo dưỡng vẫn tiếp tục. An-2 cũng được chế tạo theo giấy phép tại Trung Quốc với tên gọi Shijiazhuang Y-5. Đây là loại máy bay hai tầng cánh lớn nhất vẫn hoạt động.

An-2 được thiết kế như một máy bay đa dụng để sử dụng tại các lâm trường và nông trường nhà nước. Tuy nhiên, khung sườn căn bản rất dễ thích nghi và nhiều biến thể khác đã được phát triển. Chúng gồm cả các phiên bản phun thuốc trừ sâu, các phiên bản khoa học để lấy mẫu khí quyển, chữa cháy rừng, bay cứu thương, các phiên bản dạng thủy phi cơ, phiên bản quân sự trang bị nhẹ để đổ quân dù, và tất nhiên cả phiên bản An-2T thường thấy, là loại máy bay chở khách 12 chỗ ngồi. Tất cả các phiên bản (ngoài loại An-3) có công suất động cơ 1000 sức ngựa với động cơ xuyên tâm 9 xi lanh siêu nạp Shvetsov ASh-62 được phát triển từ loại Wright R-1820.

An-2 tư nhân tại Warsaw

An-2 có các đặc tính thiết kế khiến nó thích hợp hoạt động tại các vùng xa xôi với các đường băng đất:

  • Nó có một hệ thống phanh khí (tương tự như hệ thống được sử dụng trên các ô tô tải nặng) cho phép dừng trên đường băng ngắn.
  • Nó có một air line tích hợp vào máy nén, vì thế áp suất trong lốp và những giảm chấn có thể được xử lý mà không cần thiết bị đặc biệt khác.
  • Các ắc quy lớn và dễ tháo lắp, có nghĩa chiếc máy bay không cần máy phát điện phụ dưới mặt đất.
  • Không cần bơm ngoài để nạp nhiên liệu cho máy bay, bởi nó có sẵn một bơm trong khoang cho phép nạp nhiên liệu từ các bình chứa thông thường.
  • Nó có các hệ thống được đơn giản hóa tối đa. Tấm đầu mút cánh giúp máy bay hoạt động ở tốc độ tối thiểu hoàn toàn tự động, được dòng khí giữ chặt vào cánh. Khi tốc độ giảm dưới 64 km/h (40 mph) các tấm sẽ mở ra bởi chúng được lắp trên những thanh cao su đàn hồi.
  • Chạy đà cất cánh: 170 m, chạy đà hạ cánh: 215 m (có thể khác biệt tùy theo trọng lượng).
An-2 tư nhân Lithuania

Một dòng ghi chú đáng lưu ý trong sổ tay của phi công viết: "Nếu động cơ ngừng hoạt động khi bạn đang bay trong điều kiện chỉ điều khiển máy bay nhờ dụng cụ (bay mù khi bạn không nhìn thấy mặt đất) hay vào ban đêm, phi công cần kéo cần điều khiển hết cỡ về phía sau (máy bay sẽ không chòng chành) và giữ vững tư thế cánh. Những tấm đầu mút cánh sẽ nhả ra ở tốc độ khoảng 64 km/h (40 mph), và khi máy bay chỉ còn bay với tốc độ khoảng 40 km/h [25 mph], nó sẽ rơi xuống với tốc độ tương đương hạ cánh bằng dù cho tới khi chạm đất."

Trong sổ tay hướng dẫn của An-2 không ghi tốc độ chòng chành (stall speed) (tốc độ chòng chành là tốc độ ở đó máy bay bay quá chậm khiến dòng không khí không thể giữ nó trên cao). Các phi công An-2 nói rằng máy bay có thể hoạt động ở tình trạng hoàn toàn điều khiển được ở tốc độ 30 dặm trên giờ (trái lại, một chiếc Cessna hiện đại 4 chỗ có tốc độ chòng chành khoảng 55 dặm trên giờ). Tốc độ chòng chành thấp này cho phép máy bay có thể bay lùi (nếu máy bay hướng về một luồng không khí nóng, có tốc độ 35 dặm trên giờ, nó sẽ bay lùi với tốc độ 5 dặm trên giờ và vẫn ở tình trạng hoàn toàn điều khiển được). (Điều này tất nhiên cũng đúng với hầu như tất cả các loại máy bay cất hạ cánh đường băng ngắn (STOL).)

Một chiếc An-2 tư nhân khác tại Anh Quốc.

Từ khi Liên bang Xô viết và các nước Đông Âu tan rã, đa số các hãng hàng không tại các nước này đã cho những chiếc An-2 của họ ngừng hoạt động (một số chiếc đã hơn 40 năm tuổi). Những chiếc máy bay này vẫn được một số tư nhân sử dụng. Sự ổn định, khả năng và tốc độ bay thấp của nó khiến An-2 rất thích hợp làm máy bay thả dù.

Đầu thập niên 1980 Antonov đã thử nghiệm một phiên bản An-2 mới được trang bị động cơ tuốc bin cánh quạt hiện đại. Với động cơ Glushenkov 1450 sức ngựa này, chiếc máy bay có thể hoạt động xa hơn. Xem bài viết về Antonov An-3 để biết thêm chi tiết.

Tuy có độ ồn cao, chi phí bảo dưỡng và tiêu thụ nhiên liệu lớn, nhưng sự đơn giản (thời gian kiểm tra trước khi bay chỉ mất 30 đến 40 phút) khiến chúng không thích hợp hoạt động ở châu Âu, số lượng máy bay chế tạo lớn đồng nghĩa với giá thấp (chỉ 30.000 USD cho một chiếc có thể hoạt động). Điều này biến nó trở thành loại máy bay lý tưởng cho thế giới đang phát triển, nơi khả năng chở nặng và hoạt động trên những đường băng ngắn được nhiều hãng hàng không giá rẻ khai thác. Nhiều chiếc An-2 cũ của Aeroflot hiện được dùng làm máy bay chở khách tầm ngắn tại châu Phi, Trung và Nam Mỹ, Cuba và tiểu lục địa Ấn Độ.

Hryvna Ukraine thể hiện một chiếc An-2.

Bắc Triều Tiên có một số chiếc máy bay loại này.[1] Mọi người tin rằng cánh quạt gỗ cộng cánh vải trên những biến thể An-2 (phiên bản Y-5 sản xuất theo giấy phép tại Trung Quốc) khiến chúng có diện tích phản hồi radar nhỏ, và vì thế tăng khả năng tàng hình.[2] Trong cuộc chiến chúng có thể được dùng để thả lực lượng dù tinh nhuệ phục vụ các chiến dịch phá hoại sau giới tuyến.

Khả năng của An-2, cùng các đặc tính ngoại hình và bay, và vị thế là 'Máy bay hai tầng cánh lớn nhất thế giới' đồng nghĩa nhu cầu với loại máy bay này đang gia tăng tại Hoa Kỳ và châu Âu. Điều này khiến An-2 thường xuyên xuất hiện tại các cuộc triển lãm hàng không. Tuy nhiên, hầu như tại tất cả các nước phương Tây (Hoa Kỳ, Canada, Anh Quốc, Pháp, Đức vân vân) An-2 không thể được sử dụng trong thương mại (dù tiềm năng rõ ràng của nó trong hoạt động như một bush plane và máy bay thả dù). Điều này bởi vì chiếc máy bay chưa hề được cấp chứng nhận bởi cơ quan hữu trách tại các quốc gia có hạn chế sử dụng nó. Các quy định này khác biệt theo từng nước, nhưng tất cả đều không chấp nhận cho sử dụng An-2 vào mục đích 'thu lợi nhuận'. Tại Hoa Kỳ, những chiếc An-2 đã được nhập khẩu từ năm 1993 không được bay quá 300 dặm từ sân bay xuất phát, và chúng chỉ có thể quay về hạ cánh trên sân bay cất cánh; tuy nhiên, những chiếc An-2 do PZL chế tạo là ngoại lệ bởi một thỏa thuận song phương với Ba Lan.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Antonov An-2 http://www.bush-planes.com/Antonov-An-2.html http://www.sinodefence.com/airforce/airlift/y5.asp http://www.suchoj.com/andere/An-2/images/Lala-1_12... http://www.suchoj.com/andere/An-2/images/Lala-1_25... http://www.suchoj.com/andere/An-2/riss/Lala-1_07.j... http://www.vectorsite.net/avan2.html http://www.vectorsite.net/avan2.html#m3 http://www.fas.org/man/dod-101/sys/ac/row/fwair.ht... http://www.globalsecurity.org/military/world/dprk/... http://www.aeronautics.ru/a/an2f0001.jpg